در فرهنگ فارسی عمید نظارت به معنای عمل ناظر و مقام و مراقبت او در اجرای امری و راهنمایی به معنای عمل راهنما و راه نشان دادن به کسی، و همچنین رهبری و هدایت آمده است. تلاشها و کوششهای مسئولان منتخب مدرسه ای برای راهنمایی وهدایت معلمان ودیگر کارکنان آموزشی دراصلاح وضع آموزش و روشهای تدریس که مستم تحریک رشد و پیشرفت حرفه ای معلمان، انتخاب هدفهای آموزشی و تجدیدنظر در آنها، مواد آموشی، روشهای تدریس وارزشیابی آنهاست را نظارت و راهنمایی آموزشی گفته میشود.

سنتی: نظارت وراهنمایی پیش از سال 1900 عمدتاً از طریق بازرسی اداری و رسمی مدرسه و کلاس درس به وسیله افراد غیرحرفه ای و دربعضی موارد به وسیله شهروندان محلی یا مذهبی یا کمیته های ویژه متشکل از افراد عادی انجام می گرفت. در واقع معلمان را ابزاری میدانستند که باید دقیق نحت نظارت و بازرسی باشند و روشها و فنون دیکته شده از سوی راهنمایان آموزشی را اجرا می کردند. جدید: در سالهای اولیه قرن بیستم بازرسان که عمدتاً افرادی غیر حرفه ای بودند به تدریج جای خود را به

در دهه های اولیه قرن بیستم آموزش و پرورش به شدت تحت تاثیر مفاهیم و مدیریت علمی قرار گرفت به طوری شیوه اداره آن شبیه شیوه اداره سازمانهای بازرگانی و صنعتی شد و مقایسه های نامناسب و نادرستی با توجه به معیارهای صنعتی و تولیدی بین مدارس و سازمانهای غیر آموزشی به عمل آمد. در نتیجه اصول مدیریت علمی در نظارت بر مدارس هم کاربرد یافت و یافته های آن که در بخش صنعت و تجارت به کار گرفته شده بود و نتایج نسبتاً موفقی دربرداشت که به وسیله متخصصان تعلیم و تربیت در مدارس

1-اصلاح رابطه بین معلمان و راهنمایان اموزشی 2-تعیین ویژگی های حرفه ای معلمان 3-ایجاد انگیزه کاری 4-کشف و ابداع بهترین شیوه های تدریس 5-محور قرار گرفتن دانش آموز 6-تاکید بر سنجش و تحقیق. به طور خلاصه نظارت و راهنمایی علمی واکنشی بود نسبت به ابهام اهداف و وظایف نظارت و راهنمایی در آن دوره و همچنین راه حل جدیدی برای مسائل و مشکلات آموزشی ای که آموزش و پرورش با آن مواجه بود تلقی می شد . در حال حاضر مشکل عمده این است که هیچ گونه معیاری که بتوان بر اساس آن

به گفته برخی نویسندگان نظارت و راهنمایی در دهه 1950 دیگر به مفهوم بازرسی، پیدا کردن نقاط ضعف معلم، حذف طرحهای نامناسب و استفاده از روشهای دستوری و اجرای آنها به وسیله اشخاص خاص نبود، بلکه به مفهوم بررسی و تحلیل کل فرایند تدریس و یادگیری، هدفها، ابزار و وسایل، روشها، معلم، دانش آموز و محیط کار بود. برخی دیگر معتقدبودند که نظارت و راهنمایی در مفهوم جدید به تدویج روحیه پژوهشی، تحکیم اندیشه های آزادمنشانه و بسط روابط انسانی خوب در مدرسه توجه دارد و موفقیت

حیطه عملکرد و نظارت آموزشی شامل کلیه عناصری است که فرایند تدریس و یادگیری را در بر می گیرد. فعالیتهای راهنمای آموزشی در موقعیتهای گوناگون ممکن است شامل برگزاری کنفرانسها یا جلسات انفرادی و گروهی، مشاهده بالینی، برنامه ریزی برای استفاده بهینه از وسایل کمک آموزشی، همکاری در تشکیل برنامه های ضمن خدمت، مشاوره و راهنمایی. همه این فعالیتها با هدف به حداکثر رساندن رشد حرفه ای معلم و در نتیجه کسب بهترین نتایج از برنامه های آموزشی صورت می گیرد.

1.نظارت و راهنمایی آموزشی که بخش کامل و جامعی از برنامه آموزشی است کار و خدمتی گروهی به شمار می آید. 2.تمام معلمان به راهنماییها و کمکهای راهنمایی آموزشی نیاز دارند. این اصل، یک اصل اساسی است و مسئولیت این خدمت را مدیر مدرسه یا راهنمای آموزشی بر عهده دارد. 3.برنامه های نظارت و راهنمایی آموزشی باید به نحوی تهیه و طراحی شود که پاسخگوی نیازهای شخصی معلمان مدرسه باشد 4.همه کارکنانی که با فرایند آموزش سروکار دارند-اعم از کارکنان آموزشی و غیرآموزشی-به نظارت و

در آموزش و پرورش همواره سعی شده است از به کارگیری مفهوم نظارت به عنوان کنترل مستبدانه زیردستان اجتناب کرد. زیرا هیچ گاه نتایج مطلوبی در پی نداشته است. اجتناب از مدل سنتی نظارت و تمایل به اصلاح عملکرد معلمان و بهبود آموزش به تدریج استفاده از روش نظارت و راهنمایی آموزشی بالینی را توسعه بخشید به طوری که علاقه شدید حرفه ای به فعالیتهایی که برای اصللاح عملکرد معلمان در کلاس درس طراحی شده بود جنبش نظارت و راهنمایی بالینی نامیده شد.

1.نظارت و راهنمایی بالینی فنی برای اصلاح فرایند آموزش است 2.نظارت و راهنمایی بالینی دخالت آگاهانه در فرایند آموزش است 3.نظارت و راهنمایی بالینی هدف مدار است. به طوری که نیازهای مدرسه را با نیازهای رشد شخصی افرادی که ذر مدرسه کارمیکنند در هم می آمیزد 4.نظارت و راهنمایی بالینی بین معلمان و راهنمایان آموزشی همکاری حرفه ای قائل است 5.نظارت و راهنمایی بالینی مستم درجه بالایی از اعتماد متقابل است که در درک، حمایت، و تعهد به رشد و پیشرفت معلمان بازتاب می یابد

دسته ای از روشهای نظارت و راهنمایی آموزشی، روشهای رایج و توسعه یافته کمکهای غیرمستقیم از قبیل آموزش ضمن خدمت معلمان در مدارس، مراکز تربیت معلم و دانشگاههاست. تغییرات و تحولات سریع و گسترده در جامعه و مدرسه برای مدیران مدارس و راهنمایان آموزشی بسیار اهمیت دارد. معلمان مدارس ناگزیرند خود را با این تغییرات هماهنگ و همسو نمایند. آموزش ضمن خدمت روش سودمندی برای تطبیق معلمان با وضعیتهای جدید و ایجاد آمادگی در آنان برای مواجهه با شرایط جدیدی است.